Βέλγικος συμβιβασμός

Πως είναι δυνατόν να λειτουργεί αποτελεσματικά ένα κράτος με τρεις επίσημες γλώσσες (γαλλικά, φλαμανδικά και γερμανικά) και τρεις (σχεδόν αυτόνομες) περιφέρειες (Φλάνδρα, Βαλονία, Βρυξέλλες); Πολλά μπορούν να λεχθούν για τον επαγγελματισμό της βελγικής δημόσιας διοίκησης ή για την αγωγή και τον σχετικά μη επαναστατικό χαρακτήρα των Βέλγων, αλλά κατά τη γνώμη μου το μυστικό είναι ένα - ο περίφημος βελγικός συμβιβασμός (compromis à la Belge).

Ο παγκοσμίως γνωστός βελγικός συμβιβασμός είναι η τέχνη εξεύρεσης λύσεων που να ικανοποιούν όλο τον κόσμο ή που τουλάχιστον να δίνουν μια μικρή ικανοποίηση στον καθένα. Βέβαια, οι συμβιβασμοί αυτοί συχνά περιπλέκουν ορισμένες καταστάσεις ακόμη περισσότερο, τουλάχιστον μέχρι να διαμορφωθεί ο επόμενος συμβιβασμός. Το Βέλγιο είναι πρωταθλητής στους συμβιβασμούς γιατί οι πολιτικοί προσπαθούν να βρουν πάντα λύσεις που να εξασφαλίζουν την ενότητα (ή τουλάχιστον να μεταθέτουν τη διάσπαση) της χώρας. Κατορθώνουν πάντα να βρουν κάποια ισορροπία παρόλο που και αυτή αποδεικνύεται ασταθής ύστερα από λίγα χρόνια. Αποτέλεσμα (συχνά μυστικών) διαπραγματεύσεων με βάση τον επικρατούντα συσχετισμό πολιτικών δυνάμεων, ο συμβιβασμός μπορεί να τεθεί σε αμφισβήτηση όταν οι συσχετισμοί αλλάξουν. Φυσικά, η επίτευξη συμβιβασμού καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη όταν κάποια από τα μέρη προτιμούν να μην επέρχεται λύση γιατί αυτό ίσως να εξυπηρετεί τις επιδιώξεις τους. Και βέβαια μερικές φορές ο συμβιβασμός οδηγεί σε τελείως παράλογες ή αδικες αποφάσεις.

Αυτή τη στιγμή το Βέλγιο αντιμετωπίζει μιαν ακόμη κρίση. Η πλειοψηφία των Φλαμανδών επιθυμεί περισσότερη ανεξαρτησία των περιφερειών και διαχωρισμό της εκλογικής περιφέρειας των Βρυξελλών, Η εκλογική αυτή περιφέρεια δεν αντιστοιχεί στα ισχύοντα γεωγραφικά ή διοικητικά όρια και επεκτείνεται και στην Φλάνδρα με αποτέλεσμα οι Φλαμανδοί γύρω από τις Βρυξέλλες να καλούνται να ψηφίσουν και γαλλόφωνα κόμματα. Οι Βαλόνοι από την άλλη υποστηρίζουν ότι έτσι κατοχυρώνονται τα δικαιώματα της γαλλόφωνης μειονότητας που κατοικεί στην άμεση περιφέρεια των Βρυξελλών. Οι Φλαμανδοί μιλούν όλο και περισσότερο για «διαζύγιο» και μετατροπή του σημερινού ομόσπονδου Βελγίου σε συνομοσπονδία, ενώ οι Βαλόνοι θέλουν να διατηρήσουν την σημερινή μορφή του κράτους.

Τον Σεπτέμβριο μια επιτροπή σοφών θα διατυπώσει τις «συμβιβαστικές»
της προτάσεις για την έξοδο από το αδιέξοδο. Την ίδια εποχή θα πραγματοποιήσουν και τα εθνικά τους συνέδρια τα φλαμανδικά κόμματα στα οποία στηρίζεται η νυν κυβέρνηση συνασπισμού (στο Βέλγιο είναι αδιανόητη η αυτοδυναμία). Μερικοί σκληροπυρηνικοί απειλούν να ρίξουν την κυβέρνηση αν η Φλάνδρα δεν λάβει «εγγυήσεις» (βλέπε χρονοδιάγραμμα ανεξαρτητοποίησης). Και σε αυτούς δεν συμπεριλαμβάνονται οι ακροδεξιοί, οι οποίοι δεν συμμετέχουν σε κανένα συνασπισμό.

Θα βρεθεί άραγε τον Σεπτέμβριο κάποιος νέος «βελγικός συμβιβασμός» ή μήπως ακόμη κι αυτός έχει τα όρια του;