Βέλγικος συμβιβασμός

Πως είναι δυνατόν να λειτουργεί αποτελεσματικά ένα κράτος με τρεις επίσημες γλώσσες (γαλλικά, φλαμανδικά και γερμανικά) και τρεις (σχεδόν αυτόνομες) περιφέρειες (Φλάνδρα, Βαλονία, Βρυξέλλες); Πολλά μπορούν να λεχθούν για τον επαγγελματισμό της βελγικής δημόσιας διοίκησης ή για την αγωγή και τον σχετικά μη επαναστατικό χαρακτήρα των Βέλγων, αλλά κατά τη γνώμη μου το μυστικό είναι ένα - ο περίφημος βελγικός συμβιβασμός (compromis à la Belge).

Ο παγκοσμίως γνωστός βελγικός συμβιβασμός είναι η τέχνη εξεύρεσης λύσεων που να ικανοποιούν όλο τον κόσμο ή που τουλάχιστον να δίνουν μια μικρή ικανοποίηση στον καθένα. Βέβαια, οι συμβιβασμοί αυτοί συχνά περιπλέκουν ορισμένες καταστάσεις ακόμη περισσότερο, τουλάχιστον μέχρι να διαμορφωθεί ο επόμενος συμβιβασμός. Το Βέλγιο είναι πρωταθλητής στους συμβιβασμούς γιατί οι πολιτικοί προσπαθούν να βρουν πάντα λύσεις που να εξασφαλίζουν την ενότητα (ή τουλάχιστον να μεταθέτουν τη διάσπαση) της χώρας. Κατορθώνουν πάντα να βρουν κάποια ισορροπία παρόλο που και αυτή αποδεικνύεται ασταθής ύστερα από λίγα χρόνια. Αποτέλεσμα (συχνά μυστικών) διαπραγματεύσεων με βάση τον επικρατούντα συσχετισμό πολιτικών δυνάμεων, ο συμβιβασμός μπορεί να τεθεί σε αμφισβήτηση όταν οι συσχετισμοί αλλάξουν. Φυσικά, η επίτευξη συμβιβασμού καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη όταν κάποια από τα μέρη προτιμούν να μην επέρχεται λύση γιατί αυτό ίσως να εξυπηρετεί τις επιδιώξεις τους. Και βέβαια μερικές φορές ο συμβιβασμός οδηγεί σε τελείως παράλογες ή αδικες αποφάσεις.

Αυτή τη στιγμή το Βέλγιο αντιμετωπίζει μιαν ακόμη κρίση. Η πλειοψηφία των Φλαμανδών επιθυμεί περισσότερη ανεξαρτησία των περιφερειών και διαχωρισμό της εκλογικής περιφέρειας των Βρυξελλών, Η εκλογική αυτή περιφέρεια δεν αντιστοιχεί στα ισχύοντα γεωγραφικά ή διοικητικά όρια και επεκτείνεται και στην Φλάνδρα με αποτέλεσμα οι Φλαμανδοί γύρω από τις Βρυξέλλες να καλούνται να ψηφίσουν και γαλλόφωνα κόμματα. Οι Βαλόνοι από την άλλη υποστηρίζουν ότι έτσι κατοχυρώνονται τα δικαιώματα της γαλλόφωνης μειονότητας που κατοικεί στην άμεση περιφέρεια των Βρυξελλών. Οι Φλαμανδοί μιλούν όλο και περισσότερο για «διαζύγιο» και μετατροπή του σημερινού ομόσπονδου Βελγίου σε συνομοσπονδία, ενώ οι Βαλόνοι θέλουν να διατηρήσουν την σημερινή μορφή του κράτους.

Τον Σεπτέμβριο μια επιτροπή σοφών θα διατυπώσει τις «συμβιβαστικές»
της προτάσεις για την έξοδο από το αδιέξοδο. Την ίδια εποχή θα πραγματοποιήσουν και τα εθνικά τους συνέδρια τα φλαμανδικά κόμματα στα οποία στηρίζεται η νυν κυβέρνηση συνασπισμού (στο Βέλγιο είναι αδιανόητη η αυτοδυναμία). Μερικοί σκληροπυρηνικοί απειλούν να ρίξουν την κυβέρνηση αν η Φλάνδρα δεν λάβει «εγγυήσεις» (βλέπε χρονοδιάγραμμα ανεξαρτητοποίησης). Και σε αυτούς δεν συμπεριλαμβάνονται οι ακροδεξιοί, οι οποίοι δεν συμμετέχουν σε κανένα συνασπισμό.

Θα βρεθεί άραγε τον Σεπτέμβριο κάποιος νέος «βελγικός συμβιβασμός» ή μήπως ακόμη κι αυτός έχει τα όρια του;

Σύντομα αλλά ενδιαφέροντα

Ποιά χώρα πήρε τα περισσότερα μετάλλια στο Πεκίνο; Η Ευρώπη βέβαια! Η Ευρωπαϊκή Ένωση με τα 280 συνολικά μετάλλια που πήρε (ήτοι 87 χρυσά, 101 αργυρά και 92 χάλκινα) ξεπέρασε την Κίνα (100 συνολικά μετάλλια, από τα οποία τα 51 χρυσά) και τις ΗΠΑ (110 συνολικά μετάλλια από τα οποία 36 χρυσά). Στην τελική κατάταξη των μεταλλίων διακρίθηκαν με τη σειρά οι εξής χώρες της ΕΕ: το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Ιταλία και η Γαλλία.

Μεγάλη συζήτηση στα ΜΜΕ για την ανανέωση της θητείας του κ. Didier Bellens, γενικού διευθυντή της Belgacom (βελγικού ΟΤΕ). Η κυβέρνηση απαίτησε προκειμένου να του ανανεώσει τη θητεία για 6 χρόνια να δεχτεί μείωση μισθού κατά 30%. Τελικά, ο κ. Bellens αποδέχτηκε την πρόταση υπό την προϋπόεση να μην αλλάξει η διοικητική δομή της επιχείρησης. (28 Αυγούστου 2008).

Όταν έκλεισε η Sabena, η πάλαι ποτέ κρατική αεροπορική εταιρεία του Βελγίου, και απολύθηκε όλο το προσωπικό, πολλοί έκλαψαν. Μερικοί όμως το θεώρησαν μεγάλη ευκαιρία. Τις πτήσεις της Sabena τις ανέλαβαν μια νέα εταιρεία, η SN Brussels και η Virgin Express. Πριν από λίγο καιρό η SN και η Virgin συγχωνεύθηκαν σχηματίζοντας την Brussels Airlines. Τώρα μαθαίνουμε ότι στο κεφάλαιο της μητρικής εταιρείας (SN holding) θέλει να συμμετάσχει η Lufthansa. O Etienne Davignon, πρόεδρος της SN holding τρίβει τα χέρια του. (28 Αυγούστου 2008).

Δύο ολυμπιακά μετάλλια για το Βέλγιο

Το αργυρό μετάλλιο που κέρδισαν την Παρασκευή 22/8 τα τέσσερα κορίτσια από το Βέλγιο στην σκυταλοδρομία 4x100, έγινε πρώτο θέμα στις ειδήσεις. Στο πρόσωπο των τεσσάρων δρομέων οι Βέλγοι είδαν έναν συμβολισμό της κοινωνίας τους που βρίσκεται στα πρόθυρα μιας ακόμη κρίσης λόγω της αδιαλλαξίας Φλαμανδών και Βαλόνων στο θέμα της κατανομής της εξουσίας.

Πράγματι, κοιτάζοντας την φωτογραφία των κοριτσιών αναρωτιέται κανείς γιατί οι Φλαμαδοί επιμένουν να ζητούν «διαζύγιο» από τους Βαλόνους. Η πρώτη δρομέας από τα αριστερά, η Olivia Borlée είναι από τις Βρυξέλλες, την τρίτη περιφέρεια του Βελγίου μετά την Φλάνδρα και την Βαλονία. Η δεύτερη είναι η Hanna Mariën από τη Φλάνδρα. Η Elodie Ouedraogo είναι μεν γεννημένη στη Φλάνδρα αλλά κατάγεται από την Μπουργκίνα Φάσο. Στο πρόσωπό της οι Βέλγοι αναγνωρίζουν το μεγάλο ποσοστό μεταναστών που αγωνίζονται για μια θέση στον (λιγοστό) ήλιο. Τέλος, η τέταρτη και μεγαλύτερη είναι η Kim Gevaert από τη Φλάνδρα κι αυτή.

Πολλοι Βέλγοι αναρωτιούνται επίσης γιατί η χώρα τους δεν πήρε πολλά μετάλλια στο Πεκίνο. Σε μια ραδιοφωνική του συνέντευξη ο Βέλγος πρόεδρος της ΔΟΕ Ζακ Ρογκ επεσήμανε κατ'αρχάς πως η φυσική κατάσταση των Βέλγων δεν είναι πολύ καλή (χρειάζεται περισσότερος αθλητισμός στο σχολείο), πως λόγω της πολυπλοκότητας των δομών υπάρχει περισσότερη γραφειοκρατία και λιγότερος αθλητισμός (σε σχέση με άλλες χώρες το Βέλγιο χρειάζεται τρεις φορές περισσότερα στελέχη) και τέλος ότι τα 30 εκατ. € που διατίθενται ετησίως για τον αθλητισμό δεν επαρκούν για αθλητισμό υψηλών επιδόσεων (τα συνέκρινε με τα 60 εκατ. € που διαθέτει η Ολλανδία και με τα 120 εκατ. € της Βρετανίας). Επεσήμανε επίσης ότι γενικά οι Βέλγοι δεν έχουν τη μανία της πρωτιάς. «Αν δεν αποφασίσετε να υποφέρετε λίγο και αν δεν θέλετε την πρωτιά τόσο που να τα δώσετε όλα, σίγουρα δεν πρόκειται να πετύχετε πολλά» είπε ακόμη στους συμπατριώτες του.

Ευτυχώς, το Σάββατο 23/8 η επίσης Φλαμανδή Tia Hellebaut (από την Αμβέρσα) κέρδισε το χρυσό στο άλμα εις ύψος και τόνωσε το πατριωτικό αίσθημα του μικρού Βασιλείου. Ιδίως που το Βέλγιο δεν είχε κερδίσει χρυσό μετάλλιο στο στίβο από το 1964 ... όταν ο Gaston Roelandts είχε βγει πρώτος στα 3.000 μέτρα στήπλ.

Ουρές; Ποιές ουρές;

Λοιπόν ένα από τα καλύτερα χαρακτηριστικά του Βελγίου είναι ότι γενικά δεν πρέπει να περιμένεις στην ουρά. Για όλες τις επαναλαμβανόμενες πληρωμές (τηλέφωνο, νερό, ηλεκτρικό, αέριο κλπ.) μπορείσ να δώσεις εντολή στην τράπεζα να πληρώνονται αυτόματα (domiciliation). Οι λογαριασμοί φτάνουν πρώτα στο σπίτι σου και οι πληρωμές γίνονται λίγες μέρες αργότερα - έτσι έχεις χρόνο να μπλοκάρεις μια πληρωμή αν νομίζεις ότι η τηλεφωνική π.χ. εταιρεία σε χρέωσε παραπάνω. Και φυσικά όλα αυτά χωρίς επιβάρυνση από την τράπεζα, ακόμη και αν ο λογαριασμός πρέπει να πληρωθεί σε άλλη τράπεζα και όχι στη δική σου.

Αλλά και για κάθε άλλη κατά περίπτωση εντολή πληρωμής δεν πρέπει να περιμένεις στην ουρά. Πρόστιμα, συνδρομές περιοδικών, εξόφληση της εφορίας, έξοδα ιατρικών εξετάσεων, για οποιαδήποτε πληρωμή ακόμη και για μεταφορά χρημάτων στο εξωτερικό (μέχρι ενός ορισμένου ορίου) αρκεί να συμπληρώσεις μια εντολή πληρωμής (virement), την οποία σου στέλνουν μαζί με το σχετικό τιμολόγιο. Την εντολή αυτή την αφήνεις σε ένα ειδικό κουτί στο υποκατάστημα της τράπεζάς σου, χωρίς φυσικά να περιμένεις στην ουρά. Βέβαια, όλες οι τράπεζες προσφέρουν τώρα και τη δυνατότητα να διαχειριστείς τους λογαριασμούς σου και διαδικτυακά από τον ηλεκτρονικό σου υπολογιστή στο σπίτι σου.

Όταν ταξιδεύεις, εκτός από την δυνατότητα που έχεις να αγοράσεις τα εισητήριά σου από το διαδίκτυο, έχεις και τη δυνατότητα (για ορισμένες αεροπορικές εταιρείες) να πάρεις και την κάρτα επιβίβασης ηλεκτρονικά και να μην περάσεις καθόλου από τις ουρές στο check-in. Αν έχεις βαλίτσα την αφήνεις σε μιά συγκεριμένη θέση όπου απλώς της βάζουν την σχετική ετικέττα (βέβαια δεν πρέπει να είναι υπέρβαρη). Αν σε ενοχλούν και οι ουρές στα supermarket μπορείς να παραγγείλεις μέσω διαδικτύου και είτε να πάρεις τα πακέττα σου ο ίδιος είτε να σου τα φέρουν σπίτι (φυσικά έναντι κάποιας επιπλέον πληρωμής).

Οι μόνες ουρές που βλέπει κανείς στο Βέλγιο είναι οι ουρές που σχηματίζουν το πρωί της Κυριακής έξω από τους φούρνους οι φανατικοί των croissants και των pistolets (μικρά στρογγυλά ψωμάκια), οι ουρές όσων έμειναν τελευταίοι και δεν αγόρασαν εισητήρια για κάποια συναυλία ή για κάποια ταινία (μπορείς να αγοράσεις εισητήρια από το διαδίκτυο για σχεδόν όλες τις καλλιτεχνικές εκδηλώσεις) ή οι ουρές που κάνουν οι θαυμαστές κάποιου υπέρλαμπρου άστρου προκειμένου να πάρουν κάποιο αυτόγραφο. Α, ναι, και οι ουρές των αυτοκινήτων στα πρωινά ή τα απογευματινά μποτιλιαρίσματα ... αλλά και γι'αυτές υπάρχει φάρμακο, η τηλεργασία, για την οποία θα μιλήσουμε σε άλλο άρθρο.

Υ.Γ. Σε επόμενο άρθρο θα πούμε επίσης και πως παίρνεις ταχυδρομικά τις πινακίδες για το καινούργιο σου αυτοκίνητο.

Ένα χαλί από λουλούδια

Το γεγονός που σημάδεψε την αργία του 15αύγουστου στις Βρυξέλλες ήταν το χαλί από βιγόνιες που στρώθηκε στην κεντρική πλατεία το απόγευμα της 14ης Αυγούστου. Άπό το 1986 αποτελεί παράδοση στις Βρυξέλλες να στήνουν ένα χαλί από λουλούδια κάθε δύο χρόνια και οι τουρίστες συρρέουν για να απολαύσουν το θέαμα κατά προτίμηση από το μπαλκόνι του Δημαρχείου ή από κάποιο άλλο μπαλκόνι ή παράθυρο με θέα στην πλατεία.

Το πρώτο τέτοιο χαλί στρώθηκε το 1971 και ήταν έργο του φλαμανδού αρχιτέκτονα τοπίων Ε. Στώτεμανς (Stautemans). Φέτος χρησιμοποιήθηκαν 700.000 βιγόνιες για να σχηματίσουν, προς τιμή της γαλλικής προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το μεγαλύτερο στον κόσμο ταπισερί τύπου σαβονερί (Savonnerie) με μοτίβα εμπνευσμένα από σχέδια του 17ου-18ου αιώνα. Το χαλί στρώθηκε από εκατό περίπου εθελοντές με βάση σχέδιο του αρχιτέκτονα ανθοδετικής Μάρκ Σωτήτ (Schautteet) επάνω σε ένα διαφανές διάτρητο πλαστικό που δημιουργεί το κάταλληλο μικροκλίμα έτσι ώστε να διατηρούνται τα λουλούδια φρέσκα και με ζωηρά χρώματα.

Όπως όλα τα όμορφα πράγματα το πολύχρωμο αυτό κατασκεύσμα θα διαλυθεί το βράδυ της Κυριακής 17 Αυγούστου. Ραντεβού το 2010 ...

Τα θρησκευτικά

Το δικαίωμα στην απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών σε Δημοτικά-Γυμνάσια-Λύκεια, χωρίς μάλιστα την υποχρέωση της αιτιολόγησης (δηλαδή δήλωση άλλης ή καμιάς πίστης), προβλέπει εγκύκλιος του υπουργείου Παιδείας (αρ. πρωτ. 91109/Γ2/10.7.2008). Βέβαια σε λιγότερο από ένα μήνα το ίδιο Υπουργείο διευκρίνισε ότι το μάθημα των Θρησκευτικών παραμένει υποχρεωτικό.

Στο Βέλγιο, όπου πήγαν σχολείο τα παιδιά μου ισχύουν τα εξής. Οι μαθητές του Δημοτικού και του Γυμνασίου-Λυκείου οφείλουν να δηλώσουν στην αρχή του έτους την κατεύθυνση στην οποία θέλουν να παρακολουθήσουν το μάθημα των Θρησκευτικών, ήτοι Καθολική, Διαμαρτυρόμενη, Ορθόδοξη, Μουσουλμανική ή Ισραηλιτική. Αν δεν θέλουν καμιά από αυτές τις κατευθύνσεις πρέπει να πάρουν το μάθημα της Ηθικής. Να σημειωθεί ότι δεν είναι απαραίτητο το παιδί να ανήκει σε μια από τις αντίστοιχες θρησκείες για να του επιτραπεί να παρακολουθήσει την αντίστοιχη κατεύθυνση. Έτσι τη μιά χρονιά το παιδί μπορεί να ακολουθήσει την Ορθόδοξη κατεύθυνση, την επόμενη την Διαμαρτυρόμενη και την τρίτη την Ηθική.

Η γλωσσική κοινότητα στην οποία ανήκει το σχολείο (φλαμανδόφωνη, γαλλόφωνη ή γερμανόφωνη) οφείλει να βρει και να πληρώσει τους καθηγητές της αντίστοιχης κατεύθυνσης ακόμη και αν ο αριθμός των εγγεγραμμένων μαθητών είναι πολύ μικρός. Οι καθηγητές πρέπει να έχουν εκπαίδευση στην παιδαγωγική αλλά και στην θεολογία της αντίστοιχης κατεύθυνσης. Μερικές φορές διορίζονται ως καθηγητές ιερωμένοι με τα αντίστοιχα προσόντα. Συνήθως ένας καθηγητής καλύπτει περισσότερα του ενός σχολεία. Οι διάφορες κατευθύνσεις οργανώνουν επίσης (υπό την καθοδήγηση των αντίστοιχων θρησκειών) τακτικές επιθεωρήσεις των καθηγητών για να εξασφαλιστεί υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο. Οι σύλλογοι γονέων υποστηρίζουν τις παράπλευρεςς δραστηριότητες που συνδέονται με τα αντίστοιχα μαθήματα. Ο προσυλητισμός των μαθητών (που παρακολουθούν κατεύθυνση άλλη από αυτήν στην οποία κανονικά θα έπρεπε να παρακολουθούν) απαγορεύεται.

Πριν από λίγα χρόνια έγινε μια μεγάλη συζήτηση στην γαλλόφωνη κοινότητα για το κατά πόσο θα έπρεπε να εμπλουτιστεί το μάθημα της Φιλοσοφίας και κατά κάποιο τρόπο να περιοριστεί αν όχι να καταργηθει τελείως το μάθημα των Θρησκευτικων τουλάχιστον στις τελευταίες τάξεις της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Μαζεύτηκαν υπογραφές για τη διατήρηση της υπάρχουσας κατάστασης, προτάθηκαν καινοτόμες δραστηριότητες για την προετοιμασία του εδάφους αλλά τελικά δεν έγινε κάποια πρόοδος. Όπως και νάχει το πράγμα η ισχύουσα κατάσταση χαρακτηρίζεται από σαφές πνέυμα ανεξιθρησκείας ενώ οργανωνονται και κοινές δραστηριότητες μεταξύ των διαφόρων κατευθύνσεων.